Jak przeciwdziałać powstawaniu odleżyn, czyli o profilaktyce odleżynowej pacjenta w domu.

Zanim poruszymy dość drastyczny temat odleżyn przedstawimy na początek tematykę profilaktyki odleżynowej , czyli co zrobić aby ich uniknąć . Odleżyny są bardzo częstym problem przewijającym się w praktyce pielęgniarskiej. Wynika on zazwyczaj z nieumiejętnego pielęgnowania nie tylko powłok skórnych człowieka, lecz całego organizmu. Profilaktyka odleżynowa jest elementarną częścią opieki nad osobą unieruchomioną w łóżku, starszą, niedożywioną, odwodnioną, która ma problemy z nietrzymaniem moczu. Również osoby z zaburzeniami układu nerwowego, krwionośnego po operacjach chirurgicznych posiadają zwiększone ryzyko wystąpienia odleżyn. Wiec zgodnie z zasadą pielęgniarską lepiej zapobiegać niż leczyć. Systematyczność, staranność i dokładność są przymiotnikami, które powinny charakteryzować profesjonalną profilaktykę odleżynową.

Co możemy zrobić w domu? 

- Miejsca najbardziej narażone na ucisk można lekko masować, wietrzyć, oklepywać (poprawa ukrwienia skóry), o ile nie są oczywiście zmienione chorobowo. Po kąpieli, mokrą skórę osuszamy przez miejscowe dotykanie ręcznikiem, a nie przez pocieranie. 

- Należy pamiętać o nawilżeniu skóry kremem, emulsją, talkiem, pudrem, aby zapobiegać otarciom może tu być pomocny: alantan, oliwka, sudocrem (w żargonie pielęgniarskim zwany cudokremem), wazelina. Należy unikać stosowania w nadmiarze pudru oraz talku mogą się tworzyć się grudki, a te w konsekwencji macerować skórę (ścieranie naskórka, powstawanie ran, otarć).

- Codzienna toaleta ciała z dokładną obserwacją skóry. Krótkie przycinanie paznokci chroni chorego przed zadrapaniem, uszkodzeniem skóry.

- Odzież, bielizna powinna być przewiewna, bawełniana, nieuciskowa, z małą ilością szwów, buty wygodne. Pościel niekrochmalona, sucha, bez guzików, wykonana z tkanin naturalnych, dobrze naciągnięte prześcieradło, aby nie było fałd pościelowych, okruchów
- Uzupełnienie niedoborów pokarmowych – niedobory pokarmowe zwłaszcza białek, witamin A, C, B2, E oraz cynku i żelaza, przyczyniają się do powstawania odleżyn i opóźniają gojenie się już istniejących uszkodzeń.

Do działań profilaktyki odleżynowej zaliczyć można:
Zmianę pozycji przynajmniej, co 2 godziny. Pamiętać należy, że ucisk trwający 2–3 godziny może doprowadzić do nieodwracalnych zmian martwiczych. Pomocnym sposobem jest wypracowanie sobie sytemu takiego jak, np. ułożenie  chorego na jednym boku, po minięciu określonego czasu zmiana ułożenia na wznak, a potem na drugi bok i cyklicznie to powtarzać. Ewentualnie można również ułożyć chorego na brzuchu, jeśli nie ma przeciwwskazań zdrowotnych

Jeśli mamy taką możliwość, można zastosować materac przeciwodleżynowy i inne udogodnienia, np. wałki, kółka, klocki, półwałki, podkłady z owczej skóry, ochraniacze na pięty i łokcie, woreczki wypełnione np. grochem, gorczycą, które można samemu wykonać.

Będąc w posiadaniu przed- stawionych na zdjęciach wałków, możemy sprawnie poradzić sobie z utrzymaniem pozycji na boku osoby leżącej. Przedmioty można obłożyć np. bawełnianym prześcieradłem, aby uniknąć bezpośredniego kontaktu ze skórą, materiału z którego są wykonane. 

Jeżeli nie mamy dostępu do takich przyrządów, możemy wykonać je za pomocą grubego koca zwiniętego  w rulon.

Przedstawione półwałki można wykorzystać również do uniesienia rąk i nóg, przeciwdziałając nie tylko odleżynom na łokciach i piętach, ale również często powstającym obrzękom. 

Duży kwadratowy wałek, może posłużyć nam do założenia go za plecy w celu nadania pozycji siedzącej w łóżku. Opierając go o ścianę oraz zabezpieczając boki, jest to pozycja bezpieczna oraz stabilna.

Jeśli w domu przebywa osoba leżąca, potrzebująca długotrwałej opieki i przedstawianej profilaktyki, zalecany jest zakup materaca przeciwodleżynowego (po prawej stronie). 

Dostępny jest w sklepach ze sprzętem rehabilitacyjnym, medycznym.
Cena w granicach 100 - 300 zł.